Κυριακή 28 Αυγούστου 2011

Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΙΕΡΑΡΧΗ ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ

Συνέχεια ΙΙΙ

Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη

Η ΖΩΗ
***************************
Μα αν τόσο ποιητικά μας δίδει το Θεό ας τον ακούσουμε με πόση αισιοδοξία και ευγνωμοσύνη ομιλεί για τη ζωή και πως εκφράζει  μια άλλη θεολογία, τη θεολογία των απλών πραγμάτων. Γράφει στο βιβλίο του «Το νόημα της ζωής». Καθαροί αθώοι σαν τα παιδιά θαυμάζομε την ομορφιά του κόσμου. Τον ήλιο που ξημερώνει στη χρυσή ανατολή και βασιλεύει στην ολοπόρφυρη δύση. Τα πουλιά που κελαηδούν και τα δέντρα που σιγοψέλνουν στον αγέρα. Αγαπάμε τους γλυκούς ήχους τις καμπάνες, τα ξωκλήσια. Έχουμε ευγένεια στην καρδιά μας και οίκτο. Γινόμαστε στοχαστικοί, φιλόσοφοι, ποιητές, άγιοι, και ζούμε τη  ζωή μας σαν ένα ωραίο παραμύθι, σαν μια λιτανεία, σαν ιερό προσκύνημα κι όταν κλείνομε τα μάτια μας  μπορούμε να λέμε: Η ζωή ήταν ωραία ότι και αν είδαν τα μάτια μου. Ήταν ωραία. Και αλλού: Πόσοι μπορούν να δουν το λουλουδάκι και να ψιθυρίσουν σαν τον ταπεινό Άγιο της Ασίζης: αδερφέ λουλουδάκι; Να ο βαθύς νόμος της ζωής. Ο νόμος του σεβασμού προς ό,τι είναι υπεράνω ημών και του σεβασμού προς ό,τι είναι κάτω ημών. Ότι είναι πάνω από το κεφάλι μας, μας καλεί σε  φωτισμό και μεγαλοσύνη και ότι είναι κάτω από το κεφάλι μας, μας καλεί σε ιπποτισμό και αγάπη. Να κοιτάζεις τον ουρανό και να προσεύχεσαι, να κοιτάζεις το ταπεινό λουλουδάκι και να υποκλίνεσαι: "Ως εμεγαλύνθη τα έργα σου Κύριε". "Αυτός ο κόσμος ο μικρός ο μέγας" θα πει ο Ελύτης.
Στην καθημερινή μας ζωή μας παρακινεί ο πνευματικός μας πατέρας: Στο χωράφι σου να μη βλέπεις μόνο σιτάρι, κρασί, λάδι, αλλά να βλέπεις και την αόρατη σιωπηλή ομορφιά του κόσμου και την παρουσία του Θεού. Πες τον καρπό που κόβεις πως τον παίρνεις από το χέρι του Θεού. Στον άρχοντα, στο δάσκαλο, στον ιερωμένο να μη βλέπεις μόνο τον υπάλληλο, τον πολιτικάντη, μα να βλέπεις το όργανο, το μεσίτη, που φέρνει το φως, τη Θεία Πρόνοια. Λυπούμαι αυτούς που ζούνε στον ωραίο κόσμο μια άθλια και κακομοιριασμένη ζωή. Λυπούμαι αυτούς που μοναδική τους ανακάλυψη είναι πως η ζωή είναι μάταιη. Τους λυπούμαι γιατί κάθονται και στενάζουν κάτω από το όμορφο δέντρο της ζωής, της χαράς ,με τα κλωνάρια της αλήθειας, με τις κορυφές της αρετής. Τους λυπούμαι γιατί δε θέλουν ,ή δε ξέρουν να σηκώσουν τα μάτια τους, να τεντωθούν λιγάκι, και να δούνε πως η ζωή δεν είναι μάταιη.
Μα για να βλέπει κανείς πλατιά και όμορφη τη ζωή πρέπει να έχει πλατιά και όμορφη την ψυχή του. Γράφει στο έργο του «Ο ποιητής των ωραίων ψυχών»: Εκείνοι που έχουν  όμορφες και δυνατές ψυχές  μπορούν από νωρίς να κοιτάξουν ως την άκρη της ζωής των, να τη μετρήσουν με γρήγορες ματιές, να ζυγιάσουν τις στερήσεις κι τις υποσχέσεις της και αφήνοντας τα φτωχικά απομεινάρια της να ζητήσουν σε ένα ωραίο έργο, σε μια θυσία  και σε μια απόκοσμη ενατένιση την υπέρτατη χαρά των  Μα, οι όμορφες και δυνατές ψυχές είναι μόνες. Ψάχνουν όμως το φίλο, το μαθητή, για  να πουν το μυστικό, να πουν το όραμα, γιατί η σκέψη που θα γεννηθεί στην ψυχή του μεγάλου, θέλει να βρει οπαδούς, βοηθούς, συνεχιστές, με επίσης όμορφες και απλές καρδιές. Να γιατί ξεκινά και ο γιος του Θεού σαν δάσκαλος και ψάχνει ψαράδες με την αγνή ψυχή, γιατί αυτές οι ψυχές δε θα αλλοιώσουν τις  μεγάλες και όμορφες ιδέες. Υπάρχει δε μια περίεργη συγκυρία υπογραμμίζει ο επίσκοπος, που ο θεός αιχμαλωτίζει κατά ένα περίεργο τρόπο τις όμορφες και δυνατές ψυχές ακόμη και στην κορυφαία στιγμή της ανταρσίας τους προς  Αυτόν, ώστε βεβαιώνεται η παραπομπή «λίθον ον αποδοκίμασαν οι οικοδομούντες εις κεφαλήν γωνίας εστήσατο.»  Και τέτοιες αντάρτισσες ψυχές ήταν ο απόστολος Παύλος και ο Πέτρος και ο ιερός Αυγουστίνος και εμείς οι ταπεινοί και απλοί σε κάποια στιγμή της ζωής μας και που κάποια περιστατικά κάποτε μας έκαναν να αναιρέσομε τις προηγούμενες απόψεις μας.. Οι όμορφες ψυχές μπορούν να μεταφέρουν όμορφες ιδέες, καθώς ο ιδέες ακολουθούν το σχήμα της καρδιάς που θα χωρέσουν. "Εκ γαρ της περισσείας καρδίας το στόμα λαλεί" τονίζει ο ιεράρχης. Μια όμορφη καρδιά θα μιλήσει όμορφα και μια χυδαία, χυδαία και μα αδειανή δεν έχει τίποτα να πει. Και όλοι  εκείνοι που για τα άγια και όμορφα πράγματα της ζωής δεν έχουν μια λέξη να πουν ή έστω μιλούνε αδέξια και κακορίζικα μας δείχνουν τη μετριότητα και τη φτώχεια της ψυχής τους, άλλωστε ό,τι ωραίο υπάρχει στον πολιτισμό της ανθρωπότητας δεν είναι τίποτε άλλο από το έργο από όμορφες ψυχές που μίλησαν και έπραξαν από το περίσσευμα τους. Όσοι έχετε μεγάλες καρδιές σκορπάτε το περίσσευμα τους με λόγια και έργα στη ζωή που έχει τόση αθλιότητα και φτώχια. Κι εσείς που χυδαιολογείτε  μην ξεχνάτε πως δίδετε το δικαίωμα να χαραχτηριστεί άσχημα το περίσσευμα σας.

Τετάρτη 24 Αυγούστου 2011

Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΑΡΧΗ ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ ΙΙ

Συνέχεια ΙΙ 
Γραφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
Η ΕΞΟΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
 ************************************
Ας προσέξομε, όμως, τη συγκλονιστική επισήμανση του Ιεράρχη μας: «Το αμάρτημα του σύγχρονου ανθρώπου είναι ότι έδιωξε το Θεό από τον κόσμο, από τη ζωή. Τον ξόρισε στις άγονες ερημιές και πάνω στα ψηλά σύννεφα, για να του στέλνει εκεί νωθρές προσευχές και ψαλμωδίες του ή και τις βλαστήμιες του. Και τα άλλα τις πολιτείες, τα χωριά, τα εργοστάσια, τα άφησε να τα ορίζει ο άνθρωπος. Κάποτε αν θέλεις να έρχεσαι Κύριε εμείς σου βρίσκομε, ένα σοβαρό τόπο, μια εκκλησία, ένα κοιμητήρι. Μα αυτό είναι το έγκλημα, η αποκοπή του θεού από τον καθημερινό παλμό της ζωής. Έγκλημα που εργάστηκαν εχθροί και φίλοι του Θεού, χωρίς να το καταλάβουν, καθώς συχνά μιλούν χρησιμοποιώντας ένα τυποποιημένο εκκλησιαστικό ύφος. Ο λόγος του θεού χρειάζεται απέριττα λόγια, ώστε να αγγίζει τις καρδιές να απηχεί στα προβλήματα και στις νοσταλγίες των ανθρώπων, να πνευματοποιεί τα βήματα του ανθρώπου και «πνεύματι ηγεμονικώ» να στηρίζει τον άνθρωπο. Γι αυτό συχνά τονίζει ο σεβάσμιος γέρων: Η διδασκαλία, είτε από τον άμβωνα, είτε από τη σχολική έδρα, είτε από τις σελίδες ενός βιβλίου πρέπει πρώτα να απευθύνεται στην καρδιά. Χτυπήστε στην καρδιά και το μυαλό θα ακούσει και θα ανοίξει»
Ο ΚΟΣΜΟΣ
**********************************
Πολλές φορές θέλοντας να αποσύρομαι ευθύνες για παραλείψεις μας, διαμαρτυρόμαστε για τα κακά του κόσμου: Να τι έχει να μας απαντήσει ο Ιεράρχης: «Αυτός είναι ο κόσμος, ο μεγάλος κόσμος, που με τη φιγούρα του και τον όγκο του φράζει τους ωραίους δρόμους  της ζωής. Κλείνει τα ψηλά παράθυρα που ανοίγονται στον ουρανό. Αυτός ο κόσμος φαρμάκεψε τους σοφούς του, έκαψε τους αγίους του, σταύρωσε το θεό του, μα μέσα σε αυτό τον κόσμο πρέπει να προσθέσομε και τους εαυτούς μας. Ο εαυτός μας αθροίζεται και αυτός μέσα στο καλό και μέσα στο κακό. Και αυτός παρασύρεται και αυτός μεταβάλλεται. Ο Χριστός όμως είπε: «Θαρσείτε, εγώ νενίκηκα» τον κόσμο. Αντισταθείτε, λοιπόν, παιδιά μου. Αγωνισθείτε να περάσετε μέσα από τη ασχήμια του κόσμου και να μη λερωθείτε, μα να απλώσετε εσείς την ομορφιά σας σε ό,τι λερώνει. Να ξεκόβεις και να χωρίζεις από τον κόσμο μα πάλι να γυρίζεις να τον αγκαλιάζεις με την αγάπη σου. Να κάνεις φιλίες, δεσμούς, παζάρια με τον κόσμο μα μην του πουλήσεις την ψυχή σου.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Κυριακή 21 Αυγούστου 2011

Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΑΡΧΗ ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ

....του Κισάμου και Σελίνου

Μια ανθολόγηση απόψεων και διδαγμάτων από το συγγραφικό έργο και τη διδασκαλία του Ιεράρχη από την φιλόλογο Δεσποτάκη Ευτυχία.
Η ΑΦΟΡΜΗ 
Το «Μεγάλο και Σπουδαίο» στη χριστιανική διδασκαλία σηματοδοτείται με τη δύναμη της Πίστης. Οι Χριστιανοί Πατέρες, επίσκοποι, Άγιοι υπερίσχυσαν των Εθνικών φιλοσόφων και ρητόρων με άνεση. Με την πίστη απλώνεται ο Θείος Λόγος στην οικουμένη και η αληθινή μόρφωση αρχίζει από την πίστη και το σεβασμό στο Θεό. «Η όντως σοφία και «η όντως παίδευσις ουδέν έτερον εστί ή ο Θεού φόβος», λέει ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Συνεχίζει όμως: «Και μη νομίζει κάποιος, ότι λέγω οι παίδες να μένουν αμαθείς και μόνο με το φόβο του Θεού. Τουναντίον αν κάποιος μπορεί επί πλέον να μορφώσει τα παιδιά του, δε θα ήθελα να τον εμποδίσω να το πράξει και αυτό με περίσσεια….» 
Σαν άλλος Χρυσόστομος, ο δικός μας διδάσκαλος ιεράρχης Ειρηναίος επεδίωξε με τη διδασκαλία του, ο ηθικός λόγος, ο θείος λόγος και ο πρακτικός λόγος να λειτουργήσουν ευεργετικά στην ψυχή και στη ζωή των ανθρώπων.
«Ψυχή ευλογημένη πορεύεται απλός και πεποιθώς», άνοιξε και ακολούθησε δρόμο ζωής και δίδαξε και μας, σαν έφηβους, σαν νέους σαν συζύγους, σαν γονείς, σαν δασκάλους, σαν Έλληνες πολίτες
Δίδασκε άλλοτε μέσα από τις ακολουθίες και τα μυστήρια της ορθόδοξης παράδοσης μας, άλλοτε από την έδρα του σχολείου, άλλοτε από την φιλόξενη αυλή του, κάποια Σαββατόβραδα, ή σχολόβραδα, άλλοτε με τον περίπατο του στην αγορά μας, άλλοτε από το φιλόξενο τραπέζι του, άλλοτε σε κατ΄ιδίαν συζητήσεις, που άνθρωποι επιζητούσαν για ανακούφιση και τέλος με το πλούσιο συγγραφικό του έργο. Με το γραπτό και προφορικό του λόγο μόρφωσε την εικόνα του θεού, σάρκωσε το Λόγο του θεού στις ψυχές των ανθρώπων, που τον άκουσαν και δίδαξε δρόμο αλήθειας.
Τύχη αγαθή, από την εφηβεία μου μέχρι το τέλος της εκπαιδευτικής μου σταδιοδρομίας  ο λόγος του ιεράρχη επέδρασε ευεργετικά και στη δική μου ζωή. Αυτό μου δίδει το δικαίωμα να επιχειρήσω μια σύντομη ανθολόγηση από τον γραπτό και προφορικό λόγο του. Στόχος μου η αναφορά για το τι ακούσαμε, τι διαβάσαμε, τι μάθαμε όλα αυτά τα χρόνια της συναναστροφής με τον Ιεράρχη. Σκοπός, η υπόμνηση για το πώς ο χριστιανικός λόγος δοσμένος μέσα από όμορφες και δυνατές ψυχές μπορεί να παιδαγωγήσει τον άνθρωπο. Αλλά ο λόγος πολύς και πλούσιος και η γράφουσα ζητά κάθε επιείκεια για αστοχίες.
Ο ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΓΙΟΙ-ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ
*****************************************
Όταν η γενιά μου ήταν στην εφηβεία στη δεκαετία του 60 είχαμε την τύχη να μας συνοδεύσει ο παιδαγωγικός λόγος του Ιεράρχη Ειρηναίου. Είμαστε τότε μια γενιά με συντηρητικές αρχές, όπως και οι γονείς μας, με στενότερη σχέση προς τη εκκλησία από ό,τι τα σημερινά παιδιά. Ο εκκλησιασμός της Κυριακής με το σχολείο, ο εσπερινοί, οι Χαιρετισμοί, οι Αγρυπνίες, οι ομιλίες στο ενοριακό μας κέντρο, η ανοικοδόμηση του οποίου ήταν από τα πρώτα μελήματα του δεσπότη, το κατηχητικό σχολείο ήταν συνήθειες περίπου επιβεβλημένες, άλλοτε από πίστη,...........
...... άλλοτε για λόγους επιμόρφωσης, άλλοτε σαν προέκταση της περιορισμένης τότε κοινωνικής μας ζωής.
Είναι γεγονός όμως, δεν ήταν λίγες οι φορές που δυσφορούσαμε. Ο λόγος της εκκλησίας ακουγόταν τυπικός και ξηρός, μας άφηνε διάφορους ή μας κούραζε. Άλλοτε πάλι μας γέμιζε φόβο και ενοχές απέναντι στο Θεό και τους αγίους, καθώς η φαντασία μας περίσσια έπλαθε τα μαρτύρια τους, τα βασανιστήρια της κόλασης και τους πειρασμούς. Πολλά τα αναπάντητα ερωτήματα και οι αμφιβολίες: Τι είναι ο Θεός,......